Trung Quốc đã chính thức đệ đơn kiện Mỹ lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt mức thuế 10% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Động thái này đánh dấu một bước leo thang mới trong căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Phản ứng của Trung Quốc
Bộ Tài chính và Bộ Thương mại Trung Quốc đã ra tuyên bố chung, nhấn mạnh rằng việc Mỹ áp thuế vi phạm nghiêm trọng các quy tắc thương mại quốc tế. Trung Quốc kêu gọi Mỹ tham gia vào các cuộc đối thoại thẳng thắn và tăng cường hợp tác để giải quyết vấn đề. Đồng thời, Bắc Kinh cũng tuyên bố sẽ thực hiện các “biện pháp đối phó” chưa được tiết lộ nhằm đáp trả động thái của Washington.
Mỹ
Chính quyền Trump đã áp đặt mức thuế 10% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời áp thuế 25% lên hàng hóa từ Canada và Mexico. Một trong những lý do được đưa ra cho quyết định này là yêu cầu Trung Quốc ngăn chặn dòng chảy fentanyl, một loại opioid gây chết người, vào Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc đã phản bác, cho rằng vấn đề fentanyl là vấn đề nội bộ của Mỹ và nhấn mạnh rằng hai nước đã có sự hợp tác đáng kể trong lĩnh vực chống ma túy.
Quy trình giải quyết tranh chấp tại WTO
Việc Trung Quốc đệ đơn kiện Mỹ lên WTO là một bước đi mang tính biểu tượng, thể hiện cam kết của Bắc Kinh đối với hệ thống thương mại đa phương. Tuy nhiên, hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đã bị đình trệ kể từ năm 2019 khi Mỹ ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán cho cơ quan phúc thẩm. Điều này đồng nghĩa với việc, ngay cả khi Trung Quốc thắng kiện, Mỹ có thể kháng cáo và quá trình giải quyết có thể kéo dài mà không đạt được kết quả cụ thể.
Tác động kinh tế và phản ứng quốc tế
Việc áp thuế nhập khẩu có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với kinh tế Mỹ và toàn cầu. Joseph Stiglitz, nhà kinh tế học đoạt giải Nobel, cho rằng các quốc gia bị ảnh hưởng sẽ có xu hướng trả đũa, dẫn đến lạm phát và kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Marcus Noland, Phó giám đốc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cũng cảnh báo rằng các biện pháp áp thuế có thể dẫn đến suy giảm kinh tế và gia tăng lạm phát, đặc biệt nếu các quốc gia khác thực hiện các biện pháp trả đũa tương tự.
Lập trường của Mỹ
Đại diện Thương mại Mỹ, Robert Lighthizer, đã phản ứng mạnh mẽ trước động thái của Trung Quốc và phán quyết của WTO, cho rằng Mỹ có quyền tự vệ trước các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc. Ông nhấn mạnh rằng chính quyền Trump sẽ không đứng yên khi Trung Quốc lợi dụng WTO để gây thiệt hại cho người lao động, doanh nghiệp và nông dân Mỹ.
Những vụ kiện trước đây
Đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc kiện Mỹ lên WTO. Trước đó, vào tháng 12/2022, Trung Quốc đã đệ đơn kiện Mỹ liên quan đến các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chất bán dẫn, cho rằng các biện pháp này ảnh hưởng đến khả năng phát triển ngành công nghiệp của Trung Quốc. Tuy nhiên, các vụ kiện này thường mất nhiều năm để đi đến phán quyết cuối cùng và ngay cả khi Trung Quốc thắng kiện, việc thực thi các phán quyết này gặp nhiều khó khăn do hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đang bị đình trệ.
Kết luận
Việc Trung Quốc kiện Mỹ lên WTO sau lệnh áp thuế thể hiện sự leo thang trong căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mặc dù động thái này mang tính biểu tượng, nhưng nó cũng phản ánh những thách thức hiện tại của hệ thống thương mại toàn cầu và đặt ra câu hỏi về hiệu quả của WTO trong việc giải quyết các tranh chấp thương mại giữa các quốc gia.